1995 අග භාගයේදී එංගලන්තයට පැමිණි මා උතුරැ ලංඩනය ආසන්නයේ පිහිටි වොට්ෆඩ් පුරවරයේ මා ප්රිය බිරිඳ හා දරැදෙදෙනා සමඟ ජීවත් වෙමි.
වොට්ෆඩ් නගරයට ඒමට පෙර ලංඩනයේ කොලින්ඩේල් නම් පෙදෙසේ වාසය කළෙමි.
බහු ජාතීන්ගෙන් පිරි ලංඩනයේ අඩුවෙන්ම ඇත්තේ ඉංග්රීසි ජාතිකයින් යැයි කියූවොත් එය අතිශෝක්තියක් නොවේ. මන්ද බැලූ බැලූ අත පෙනෙන්නේ යම්විටෙක කළු ජාතිකයෙකි. එසේත් නැතිනම් ඉන්දියානු හෝ පකිස්ථානු වැනි ආසියතිකයෙකි. නැතිනම් අරාබිකරයේ වැසියෙකි. මෑතක සිටනම් පෝලන්ත හෝ රැමේනියානු වැනි නැගෙනහිර යුරෝපීය වැසියෙකි.
එංගලන්තය යුරෝපීය සංගමයට බැදුණු පසු ඔවුන් වැඩි වැඩියෙන් එංගලන්තයට ඇදී ආහ.
වෘතියෙන් සිවිල් ඉංජිනේරැවකු වන මට ඉදිකිරීම් කර්මාන්තයේදී මේ සියලුම ජාතීන් සමඟ වැඩකිරීමේ අවස්ථාව උදාවුණි.
මීට අවුරැදු දහයකට හෝ පහළොවකට පෙර ගොඩනැඟිලි,මංමාවත් හා රථගාල් වැනි ඉදිකිරීම්වල ශ්රම හමුදාව වූයේ බොහෝවිට අයර්ලන්ත ජාතිකයිනි. ඔවුහු බොහෝ දෙනෙකු පාහේ අවුරැදු 20 හෝ 30පෙර දකුණු අයර්ලන්තයේ සිට ලංඩනයට සංක්රමණය වූවන්ය.
සැමවිටම ඉංග්රීසියෙන්ම කතා කල ඔවුහු කිසිවිටෙක ඔවුනගේ මව් භාෂාව පාවිච්චිකලේ නැත. අමුතුම උරැවකට ඉංග්රීසි වචන උච්චාරණය කළ ඔවුන්ව තේරැම් ගැනීමට මුල් කාලයේදී මට මහත් වෙහෙසක් දැරීමට සිදුවිය.
වේල්සයේ හා ස්කොට්ලන්තයේ වැසියන්ද අප සමඟ වැඩකළහ. ඔවුහු නොපෙන්නුවාට සෑම විටම වාගේ ඉංග්රීසින් හෙළා දුටුවහ. එංගලන්තයේම වැඩකොට ලැබෙන දෙයින් යැපෙමින් ඔවුනගේ රටටම ආවැඩූහ.
ඉංග්රීසි ජාතිකයින් බොහෝවිට කළමනාකරණ අංශයේ රැකියාවන්හී යෙඳුණු අතර මඩ අතපතගාන රැකියාවලින් බැහැරව සිටියහ. කම්කරැ රැකියා කළේ අඩු ඉංග්රීසි ජාතිකයින් කිහිප දෙනෙකි.
කෙසේ වෙතත් බොහෝ ඉංග්රීසි ජතිකයින්ගේ කොහෙන් හෝ අයර්ලන්ත ජාතික කොනක් තිබිණි. ඒ තරමටම යුඟ ගණනාවක් තිස්සේ ඔවුහු මිශ්රව සිටියහ.
අයර්ලන්ත ජාතිකයින් හැඳින්වූයේ "පැඩීස්(paddies)" යන අනවර්ථ නාමයෙනි. එංගලන්තයේදී අයර්ලන්ත දෙමාපියන්ට දාව උපන් ළමුන් plastic paddies යනුවෙන් හැදින්විණි.
මේ කෙසේවෙතත් ගොඩනැඟිලි හා ඉදිකිරීම් අංශයේ 90% ක් පමණම ඉංජිනේරැවන් අපේ පුංචි ශ්රි ලංකා මාතාවගේ දරැවන් වීම අපට ඉතාමත්ම ආඩම්බර විය හැකි කරැනකි.
එමෙන්ම වෙලහලදාමේ හා ඉන්ධන පිරවුම් හල් පාලනයේද සැලකිය යුතු ප්රමාණයකට ශ්රී ලංකාවේ නියෝජනය තිබිණි. විශේෂයෙන්ම දමිළ ජාතිකයින් වෙළදාම් ඉතා සරැවට කළහ.
නැගෙනහිර යුරෝපීයයන්ගේ ආගමනයත් සමඟ තත්වය වෙනස් විය. ඉදිකිරීම් අංශයේ කම්කරැ හමුදාව පෝලන්ත,රැමේනියානු,ඇල්බේනියානු හා ලිතුවේනියානුවන්ගෙන් පිරී ගියේය. මේ පිළිබඳව ඉංග්රීසි හා අයර්ලන්ත ජාතිකයින් අකමැතිවූවත් අඩු පඩියක් දී වැඩය කරගත හැකිවූ නිසා නැගෙනහිර යුරෝපිකයින්ටම රැකියා අවස්ථා හිමිවිය.
රියදුරන්,රෝහල් සේවකයින් පමණක් නොව මෙකී නොකී සෑම අංශයකම ඔවුහු සේවය කළ අතර විශාල වෙළහෙළදාම් පවා ඔවුන් සතු විය.
එමෙන්ම එංගලන්තයේ විශේෂයෙන්ම ලංඩනයේ එක් එක් පෙදෙස් විවිධ ජන කොටස් සඳහා ඉබේම වෙන්විය.
ලංඩනයේ වෙම්බ්ලි,ඊලින්ග් හා සවුත්හෝල් වැනි පෙදෙස් ඉන්දියානු ජාතිකයින්ගෙන් ගහන විය. දකුණු ලංඩනය හා විල්ස්ඩන් ,නීස්ඩන් හා හැක්නි කළු ජාතිකයින්ගෙන්ද ඊස්ට හැම් ,බාකින් හා ඉල්ෆඩ් වැනි පෙදෙස් පකිස්තානුවන්,බංග්ලාදේසීන් හා ශ්රී ලාංකිකයින්ගෙන්ද පිරැණි.
ඉදිකිරීම් අංශයේදී මා කතා බහ කල බොහොමයක් ඉංග්රීසි, අයර්ලන්ත ,වේල්ස් හා ස්කොට්ලන්ත ජාතිකයින්ගේ පවුල් ජීවිත බොහෝවිට අවුල් හෝ සංකීර්ණ විය. වැඩිප්රමාණයක් පළමු හෝ දෙවැනි විවාහයෙන් දික්කසාදවී දෙවැනි හෝ තෙවැනි සහකරැ සමඟ විසූහ.
බොහෝදෙනෙකු අවුරැදු ගණන් එකට සිට ළමුන්ද හදමින් ජීවත් වුවත් විවාහ වී නොතිබුණි. සමහරෙකු මැදි වයසේදී හෝ මහලු වයසේදී විවාහ උත්සව පවත්වා විවාහ වූහ. සමහරැන්ට වෙන වෙන විවාහ වලින් හෝ සහකරැවන්ගෙන් ලැබුණු දරැවන්ද සිටියහ.
සැවොම නිවාස ගත්තේ බැංකුවලින් මෝගේජ්(mortgage ) ලබාගෙනය. එය කරගැනුමට බැරි උදවිය කුලී ගෙවල විසහ. හොඳටම පෝසත් කෙනෙකුට හැරෙන්නට ගෙයක්දොරක් සාදා ගැනීම සිහිනයක්ම විය.
මොවුන් කතා කල භාෂාවද වාසය කරන පෙදෙස අනුව වෙනස් විණි. ලංඩන් වාසීන් කතා කළේ අමුතුම උරැවකටය. එය "කොක්නි ඇක්සන්ට් " එක නමින් හැදින්විණි.
බර්මින්ග් හැම්,මැන්චෙස්ටර් හා ලිවර්පූල් වැසියන්ට තිබුණේ වෙනස්ම උරැවකි.
නිව්කාසල් වැසියන්ගේ කතා කිරීමේ විලාසය ඊට හාත්පසින්ම වෙනස්විය.
සැවොම පාහේ fu....ing යන වචනය නිතර භාවිතා කළහ. එය බොහෝවිට පාවිච්චි කලේ විශේෂන පදයක් වශයෙනි. උදාහරණයක් ලෙස ඉතා ලස්සන දෙයකට fu....ing beautiful යැයි කීහ. ඒතරම්ම මේ වචනය සමාජයේ එක් කොටසක් අතර පාවිච්චි වුණි.
රැජිනගේ ඉංගීසි කතා කල "පොෂ් "පිරිස මේ වචන නිතර භාවිතා නොකළහ.
ක්රිකට් ක්රීඩාවේ උපත එංගලන්තයේ සිදුවූවත් බොහෝ පිරිස ප්රිය කළේ පාපන්දු ක්රීඩාවටයි. පුවත් පත්වල අවසාන පිටු සේරම පාහේ පාපන්දු ක්රීඩාවේ පුවත් වලින් පිරැණි.
පබ්(pub) නමින් හැදින්වූ බාර්වලට වැදී පාපන්දු තරග නරඹමින් බීර තොල ගෑමට බහුතරය ප්රියකළහ. විස්කි බ්රැන්ඩි වැනි hard liquor පාවිච්චිය බොහෝ අඩුවිය. බොනවිට එකා බීර පයින්ට් දහය පහළව බිව්වේ ජලය පානය කරන්නාක් මෙනි.
කොයිදේ කළත් බ්රිතාන්ය වාසීන් ඉතාමත්ම නීතිගරැක වූහ. නීතියට හා පොලීසියට ඉතා බය පක්ෂපාතීත්වයෙන් කටයුතු කළහ.
කිසිවිටෙක බීමතින් රිය පැදැවූයේ නැත. මත්පැන් පානය කල විට පොදු ප්රවාහන සේවාවන් හෝ කුලී රථයක සේවය ලබා ගති.
හැමවිටම පෝලිම් ක්රමය අනුගමනය කළහ. ඕනෑම විටෙක තම වාරය එනතුරැ පෝලිමේ සිටියහ.බසයකට දුම්රියකට ගොඩවීමේදී සංසුන්ව රථයෙන් බසින්නන්ට ඉඩදී පෝලිමේ සිට රථයට ගොඩවූහ.
මහා මාර්ගයේ රථවාහන පැදවීමේදි කිසිවිටෙක මාර්ග තීරැ කැපුවේ නැත. අදාළ තීරැවේ වාහන පැදවූ අතර වාහනයේ නළාව කිසිවිටෙක හඬවනු නොඇසිණි. හෝනය නාද කරනු ලැබුවේ යම් කෙනෙකු සංඥාවක් නොදා වාහනය නැවැත්තුවොත් හෝ අතුරැ පාරකට හැරවුවහොත් වැනි රථවාහන හා මාර්ග නීති රීති උල්ලංඝනය කල විටෙක පමණි.
මේ අතර සියලු ජන කොටස්,වර්ණ,ආගම් හා ඇතිහැකි/නැතිබැරි අය අතර සමානාත්මතාවයට බෙහෙවින් ගරැ කළහ. කායික හා මානසික දුබල පුද්ගලයන් සඳහා රථගාල් වල කොටසක් වෙන්වුණි. ඔවුන් සඳහාම සැකසූ වැසිකිළි හා ඇතුල්වීමේ හා පිටවීමේ පහසුකම් සැපයිණි.
සේවා ස්ථානවල කිසියම්ම හෝ ආකාරයකින් සමානාත්මතාවය බිඳෙන දේවලට ඉඩ අහුරා තිබිණි. බෙහෙවින් මුදල් වියදම් කරමින් සේවකයින්ට ඒ පිළිබඳ දැනුම හා උපදෙස්ද ලබා දීමද නිරතුරැවම සිදු කෙරැණි.
ඉංග්රීසි ජාතිකයින් ලිංගික ක්රියාකාරකම් ගැන විවෘතව කතා කරති. පාසල් වල පවා ඒ ගැන ඉගැන්වීම් හා සාකච්ඡා විෂය මාලාවට ඇතුළත් කොට ඇත.
ඒ නිසා තරැණ පරපුරට ඒ ගැන අපේ රටේ දරැවන්ට මෙන් කුතුහලයක් නැත. බොහෝදේ කිරීමට නිදහස ඇත.
මහ මඟ ගෑනු දරැවකුට නිදහසේ ඇවිදයාමට අපේ රටට වඩා මෙහි ඉතා හොඳ වටපිටාවක් ඇත. එහෙත් මේ අසීමිත නිදහසින් හොඳ මෙන්ම නරකද ලැබීම විස්මයට කරැණක් නොවේ. ලොව ලාබලතම මව්පිය යුවළ බිහිවූයේද එංගලන්තයෙනි. කොයිදේ වුවත් මොළය කල්පනාවෙන් නොකළොත් සිදුවන විපාකනනම් මෙයයි.
මෙහි කවුරැන් හෝ තමන්ගේ රැකියාව ප්රසිද්ධියේ කීමට මැලි නොවෙති. මම කම්කරැවකු එහෙමත් නැතිනම් පෙදරේරැවකු කියා ඔවුන් පවසන්නේ ආඩම්බරයෙනි. එමෙන්ම ඔවුන්ටත් වාහනයක් පවිච්චිකරමින් දොස්තරයෙකු,ඉංජිනේරැවකු හෝ ඉහල විධායක නිලතල දරන්නකු මෙන්ම සැපවත් දිවියක් ගත කළ හැක.
මේ රටේ පවත්නා නොයෙකුත් බදු නිසා මුදලක් ඉතුරැකිරීමට අපහසු වුවත් ලැබෙන පඩිය නැණවත්ව වියදම් කළහොත් හොඳ සැපවත් දිවියක් පහසුවෙන් ළඟාකරගැනීමට දොරටු විවරව ඇත.
රජය සියට දෙසීයක පමණ බදු මුදක් ඉන්ධන, ගුවන් තොටුපළ ගාස්තු වැනි දේ වලින් අයකර ගනී.
ඉන්පසු ආදයම් බදු,වාහන බදු, වාහන යෝග්යතා සඳහා ගාස්තු වරිපනම් ගාස්තු ආදී නොගෙවා බැරිම දේ ජනයාගෙන් ලබා ගනී.
එහෙත් වාහන පද්ධතිය හා දුම්රිය සේවය ඉතාමත්ම ඉහළය. බස් හා දුම්රිය බොහෝ විට තප්පරයටම නිවැරදි වෙලාවට ධාවනය වේ.
හදිසි අනතුරකදී පොලීසිය, ගිනිනිවන හමුදාව, ගිලන් රථ තප්පරයෙන් එතනය.
මේ රටේ ඡන්දය පවත්වන ආකරයත් හරිම අපූරැය. ඡන්දයට ඉදිරිපත්වන්නන් තාප්ප බිත්ති වනසමින් පෝස්ටර් නොගසති. වේදිකාවල ගිරිය පුප්පා කෑ නොගසති. තම ප්රතිඵත්ති මාලාව තැපෑලෙන් ඡන්ද දායකයන්ට යැවේ. විද්යුත් මාද්යතුළින් ජනතාවට කරැනු පැහැදිලි කෙරේ. වාද විවාද කෙරේ. ඡන්දය දවස වෙනදටත් වඩා සාමකාමීය. පොලිසිය අහලකවත් නැත. ඡන්ද පොළ කියා ඊතලයකින් පෙන්වන පාසලට හෝ දේවස්ථානයට මිනිසුන් එකා දෙන්නා ගොඩවී තම ඡන්දය පාවිච්චි කර නිවෙස් කරා ඇදෙති. මහජන මුදල් නාස්තියක් මිනී මැරැම් ගිනි තැබීම් බෙහෙතකට නැත.
අධ්යපනය හා සෞඛ්ය සේවය ඉතාමත්ම ඉහළය.
අපේ රටට මොවුන්ගෙන් උගතහැකි පාඩම් නම් රාශියකි. එහෙත් ඒ හොඳදේ වෙනුවට මේ රටේ වැරදිදේම අප බදා වැළඳ ගැනීම අපේ අවසානාවය. මේ රටින්ම අධ්යාපනය ලැබු අපේ රටේ පාලකයන් මේ රටේ බොහෝ ඇති හොඳ පුරැදු හා ක්රමවේද ලංකාවේ ක්රියාත්මක නොකිරීම අපේම නොලැබීමය.
චන්දන ගුණසේකර එක්සත් රාජධනියේ සිට........
